Skip to main content

Kan HAWRAWP hi Hmasawn tir ve a chakawm khawp mai


Kan Pipu te kha A B C zul in A AW B... nen he khawvel hmasawnna sang tak a pen tur a pawimawh tak mai Hawrawp zirtir an ni a, Tun thleng hian kan chhawr em em a, kan la chhawr zel dawn bawk. Mizoṭawng hi hetiang hawrawp(roman script) chauh hian kan ziak tlangpui bawk a, kan thinglung ah  hemi hawrawp pawh hian hmun a chang thuk em em bawk a ni. Mizo tan chuan Mizoṭawng hi a mawi ber bawk a ni..!!


Kan thu kalhmang hi Ziah dan hi uluk a ngai in ziah dik pawh chhiar dan kawng hrang in a chhiar theih awm e, Tunlai khawvel hun thar leh ṭhangthar te hun ah hian uluk a ngai lehzual khawp mai. Thu rotling entawn tlak ziak a, dah a ennawn a zir theih tur a dah theih ni se a duhawm khawp mai. Lehkha zir mek te hian Mizoṭawng hi uluk tak a zir lo in English Medium ah Mizoṭawng leh English hriatpawlh nuai(h) khawp in Mizoṭawng an hloh ṭan mek anih hi. Zirna Dem ni lo in a hunlai thil ang ah ngai rih ta i la, Hmasawn leh thei i la; ti sual lo ni thei i la, a lawmawm ngawt ang.



Kan naupan lai a Mizo subject ah thuziah dan kan zir thin te rilru ah ala awm ve vang vang ṭhin.  a bikin Hawrawp pui hmanna tur te ti a kan zir te kha, Hming bul a hming bulah te, thu ziahṭanna ah te, fullstop zawh ah te, paragraph ah te..etc kan Mizo hawrawp ah hawrawp inkawp AW te, CH te, NG te hi kan hmang dik lo fo mai in alang.. Aw Ch Ng ti in kan hmang fo mai, hei hi adik chiah em aw.... uluk hlek i la chuan kan hman arinawm loh..!!??  Hetiang hian hlachang(phuahchawp) lo en i la: 'AWM KHUA A HAR...' hei hi ti hian ziah dan tlanglawn ah chuan "Awm khua a har...' tih a ni ṭhin. 'AWm khua' tih tur ni awm tak ani a. CHutiang zel in Chhun rei i tel lo chuan tih te 'CHhun ni sen sa hnuai ah Nang ngaiin....' tih tur ang ah te 'Chhun ni sen sa hnuai ah te in kan hmu nawlh nawlh fo mai. Heng hi kan tih ṭhan kan hawrawp A AW B.../ a aw b... nen a in mil si lo chu a ni. Hawrawp pui vek a kan ziah chuan kan ziak dik fur mai awm e.

CHuan .. s T U V Z/..t u v z ah hian kut ziak ni lo ah chuan Ṭṭ hi kan buaina pakhat kum tam a ni ve ta.. Computer ah chuan Mizo key siam in hman mai theih a ni a, mahse Mobile ah chuan Hman theih hun awm miah lo tur changkang lem lo a tam zawkin kan hmang si a.. Ṭṭ hmanna tur ah Tt kan han hmang hi chu Mizoṭawng hi a lainatawm ve khawp mai.. Zofa te ngei Mizo te min ti zo tu Ṭṭ hmanna mai tura kan hmang mai thei lo hi ti hian TR tr ti in hmang thei la kan hman awng kan chhanchhuak a ni mai lo maw ti in ka ngai tuah a. Mizo key siamtu te zahawm tak karah ka han ti ve hram a ni e.. Hetiang a key an siam hi ka phone hman lai Symbian S60 v2 ah phei chuan a tung(rectangle) ang chauh in a hmu a, eng eng emaw sign dang te nen a in ang reng (♔♕♖♗♘♙♚♛♜♝♞♟) (tun a Ṭṭ hi ka hman hi Mizo key a ni lo) ti hian Ṭṭ aiah hian TR in Hmang ta i la, ṬHIN tih aiah THRIN, Ṭhin tih aiah Thrin tih te, ṭuanṭul tih nan truantrul ti in, Ṭhutthlengah ka ṭhu tih nan thru ti in..

Ṭṭ leh Tt chungchang hi a pawimawh khawp mai. tih hran a nih loh a Tt hman ringwt chuan mizoṭawng hlutna a thai bo ve thei mai lo maw?? a hman na in ang lo in ang a hman na te, Ṭṭ hmanna hi kan in hrilh vek dawn nge, hman hun tur kan in hrilh zel dawn zawk nge THR/TR/thr/tr kan hmang mai zawk ang a, a khawi nge awlsam  zawk ang.. Ṭṭ leh Tt in a lam tlem te
Tang Ṭang{tang-jail tang, tangthawm,... Ṭang- awm, tha hmang, chakai keṭang 'ṭang ṭang'(adverb)....}
Talh Ṭalh{Talh- tihlum, artalh.....ṭalh- tilui, 'che ṭalh ṭalh(adverb) mai'}
tap Ṭap{tap- thuk(meichhemna/eirawngbawlna), ' let tap tap'(adverb)... ṭap- lungchhia lantirna/...}
Tat Ṭat{Tat- ti kai(hnawih/..)... ṭat- 'a thukru ṭat ṭat a'(adverb)
Tet Ṭet{Tet- 'lei a chhuah tet mai.!!'(adverb).. ṭet- thler, 'ṭrit ṭet'(adverb)
Thing Ṭhing{Thing- Thingkung, Secondhand thing!... ṭhing- ba ṭhring, thil hlui/chaw & chawhmeh ṭhing....}
Ting Ṭing {ting- 'ting tang'.. Ṭing- pipu te'n la dum nana an hman hnim/thing.} leh a dang te a la tam mai, hetia kan hman pawlh tak mai mai avang hian kan thumal kan hloh ṭeuh thei a ni tih hria in rilru thar pu turi i in buatsaih i la

NGaihdan tam tak kan chhiar in kan hre fo tawh ṭhin a, Midang ngaihdan ah rilru lo siam lo in mahni rilru puakchhuak ngeiin ṭha kan tih zawk hi kan hre tur a ni ang chu...AW te, CH te leh NG te pawh hi ngaihtuah chian chuan kan hmang dik lo fo tawh in a lang a, kan "A AW.." te hi kan tih danglam a hun tawh viau a ni lawm ni...AW ah hian A tel lo in, CH ah H tel lo in, NG ah N tel, Ṭ/ṭ lo in hetiang hian  A W B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V Z

Hei hi official ni lo in remchan na leh tunlai khawvel mil a ngaihdan leh duhthusam... ngaihtuahna luah leh ṭhin chu a ni..ka Mzo pui te pawi ka sawi loh hram ka beisei.. Kan thiam kan finna te Zoram tan ti chung zel in...
CHhiartu Ka mizopui te duhsakna sang ber ka hlan a che u..

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Mizoram a Thing chi hrang hrang te

Kan Zoram ah hian Thing chi hrang tam tak a awm a. Ramdang thing chi hrang hrang lak luh a ni a, Hei hian kan ram leilung an ei chhe nasa in kan la tawrh phah a hlauhawm em em a ni...Kan ram thing leh thei te hi hlut in Duat i la, Par a chhuang ngei ang Zofa - Nang leh kei tan 1. Thing eitur lam chi; Bil, CH engkek, Hailungmawl, Hreirawt(Zathu), Kawrthindeng, Keifang, Khawmhma, Kumkhal, Lenhmui, Luakthei, Lumler, Pangkai, Reraw, Sunhlu, Tatkawng, Theichhawl, Theihai, Theifeimung, Theipaphuan, Theipalingkawh, Theipui, Theisakhi, Theikawrak, Theiarlung, Theikawkham,  Theitat, Theitit, Theiria, Tuaihabet, Tuaithleng, Theikelek, Vawmva, Zawngbalhla, Zawngbiang Khawkherh, Thakthing, Then, Thingsia(Thingse mim), Khaukhim, Thingthupui, Zawngṭah, Khanghu, Saisu, Thingfanghma 2. Hmanrua atan a hman chi te; Bul, Buleng, Bungbutuairam, CH ar, Far, NG anbawm, NGiau, Herhse, Hriangzau, Khawreng, Khiang, Lawngthing, Lenlang, Lungli. Mukpui, Pualeng, Sahaṭah, Ṭekem, Thingri, Th

Zoram Hun tawn tur Hrilhlawkna leh Puan chhuah te

ZAWLNEI SAIKHUMA : Khawchhak atangin ‘HNAM KAWLH’ an lo kal ang a, in Ui leh Ar, ei theih thil zawng zawng an ei buan buan ang. Sakhaw nei lo an nih avangin engmah pawisak an nei lo ang a, in hmeichhiate an pawngsual mai mai dawn a ni. Nimahsela, LALPA-A INNGHAT TLATTUTE chuan lo hlau suh u, an tipawi lo vang che u. Kan ram thianfaitute an ni e. PU CHAWNGKHUPA : Ngawi teh u, nizan chu ka mumang niin ka hria, thenkhat chuan ‘Inlarna’ an ti ang. Khawchhak lam atang khian ‘ZAWNG HMAISEN’up lo km hi lei vang dapin an lo chhuk thla chiam mai a, an vir em em a, ei tur reng reng hi an ei duak duak mai a, ka kuta ei tur ka ken pawh chu min dil zel mai a PASTOR CHHAWNA : He hunah hian kan ram chuan hmai fel tak, hmel li a nei tawh ang. *KHAWCHHAK DIAR KHIM* leh Khawthlang diar khim hnuaian kan ram a lut dawn ngei a, chumiah chuan kan ram chu hmel fel liah puin a talchhuak dawn tih ka nghak reng a ni. Zoram, i ke chu Lalpa chungah nghat tlat rawh! PASTOR DARAWIA : Saisihchhuah-ah h

hlawh, hloh, hlauh. thlauh Thloh, thlawh.

Mi hna kan thawh a, thawh man thil eng emaw min pek hi hlawh a ni Thil kan tih bo a kan hmuh tawh loh hian Hloh a ni. Hlawk lo hi hloh chu a ni(lose/lost) Hmel leh ri danglam, tiril a mi man te ang hi Kan lo hlau a, chu chu hlauh na a ni. Rin loh taka thil lo thleng thut te hi Hlauh tih a ni bawk( adv ) min pe hlauh mai   Thil kan kut a ṭanga tla emaw, ipte emaw kan thil neih kan hnen a ṭang tla hi Thlauh a ni Sava  Thing nget ei ṭhin, a hmui a thing chuk a, ker/kher kua a Thing-nget ei ṭhin leh a no awm a tur ker kaw ṭhin hi Thloh a ni Thil phek eng eng emaw Asir zawng/a saisir zawng a theh/vawm hi Thlawh a ni Mizo ṭawng a thumal te hi hman pawlh chi a ni lo, mahni ṭawng humhalh hi Hnamdang mawhphurhna a ni lova, Hnamdabg ṭawng humahalh lah kan ba hek lo